Á góðum sumardegi er (að mínu mati) fátt betra en að fá sér glas af góðu freyðivíni. Best af öllu er ef vínið í glasinu kemur frá Champagne-héraði í Frakklandi. Góð freyðivín koma þó frá fleiri svæðum en Champagne. Í flestum vínræktarhéruðum Frakklands eru gerð freyðvín sem kallast Crémant. Spánverjar gera Cava, í Þýskalandi eru gerð freyðvín sem kallast Sekt, og á Ítalíu eru gerð vín sem kallast Franciacorta. Þessi vín eiga það sameiginlegt að vera öll gerð með hefðbundinni aðferð („kampavínsaðferðinni“), þar sem hvítvín eða rósavín er sett á flöskur ásamt ger og gernæringu, og í flöskunni gerjast vínið aftur og fær þannig kolsýru sem gerir vínið freyðandi.
Ítalír gera líka freyðvín með öðrum aðferðum, einkum Charmat-Martinotti aðferðinni. Þá fara bæði fyrri og seinni gerjun fram í stáltönkum. Seinni gerjun lýkur yfirleitt eftir u.þ.b. 30 daga og þá er vínið síað og sett á flöskur (sumir framleiðendur leyfa víninu þó að liggja mun lengur í tönkunum, jafnvel 6-9 mánuði). Þessi aðferð er notuð við gerð freyðivína sem kennd eru við Asti og einnig við gerð Prosecco. Ítalinn Martinotti þróaði þessa aðferð í lok 19. aldar en frakkinn Charmat þróaði hana áfram nokkrum árum síðar og fékk einkaleyfi árið 1907.
Prosecco á sér langa sögu – elstu rituðu heimildir eru frá árinu 1593 og birtast í frásögn Fynes Moryson. Moryson þessi var merkur maður sem ferðaðist um Evrópu og skrásetti það sem fyrir augu bar. Frásagnir hans þykja ágæt heimilid um lifnaðarhætti í Evrópu undir lok 16. aldar. Hann skráði líka sögu Írlands, þar sem hann ræðir þær fjórar plágur sem hann taldi herja á Írland – lús, rottur, presta og úlfa (einhverra hluta vegna hafði hann andúð á prestum), Í sömu bóka kemur hugtakið „merry christmas“ líka fyrst fyrir á prenti. Áhugasamir getur lesið meira um Fynes Moryson á Wikipedia…
Heitið Prosecco kemur altént fyrst fyrir í lok 16. aldar. Lengst af var Prosecco venjulegt hvítvín, stundum örlítið freyðandi. Eftir að Martinotti og Charmat þróuðu aðferðir sínar með seinni gerjun í stáltönkum fóru sumir Prosecco-framleiðendur að prófa sig áfram með þessa aðferð. Það er þó ekki fyrr en um miðja síðustu öld að vínsældir freyðandi Prosecco fara fyrst af stað. Í kringum 1970 var nánast allt Prosecco orðið freyðandi. Vinsældirnar fóru af stað fyrir alvöru um síðustu aldamót og framleiðslan meira en fjórfaldast á síðustu 20 árum. Nú er ársframleiðslan um 600 milljón flöskur – tvöfalt meira en ársframleiðsla Champagne!
Prosecco er gert úr þrúgu sem í dag kallast Glera. Þrúgan var lengst af einfaldlega kölluð Prosecco, en þegar önnur lönd fóru að gera freyðivín og kalla þau Prosecco sáu Ítalir að bregðast þurfti við. Prosecco DOC varð til árið 2009 og um svipað leiti var ákveðið að þrúgan skyldi heita Glera. Evrópusambandið samþykkti þetta og smám saman varð alþjóðlega viðurkennt að eingöngu vín frá Prosecco DOC megi kallast Prosecco. Ástralir hafa þó barist gegn þessu af hörku og neitað að viðurkenna þessa nafnabreytingu, en þeir munu eflaust þurfa að beygja sig á endanum því þetta hefur verið ásteytingarsteinn í öllum viðskiptaviðræðum Ástrala og Evrópusambandsins. Þá hafa Kínverjar og Ný-Sjálendingar einnig samþykkt Prosecco DOC, en þessi lönd hafa verið einn helsti markaður ástralskra freyðivín.
Auk Glera er vínbændum heimilt að nota allt af 15 af öðrum þrúgum í Prosecco-vín. Leyfðar þrúgur eru Bianchetta Trevigiana, Perera, Chardonnay, Pinot Bianco, Pinot Grigio og Pinot Nero (Pinot Noir).
Árið 2020 var leyfð framleiðsla á Prosecco Rosé. Þau vín mega eingöngu innihalda Glera (85-90%) og Pinot Nero (10-15%).
Vín dagins
Vínhús Albino Armani á sér langa sögu, nánst jafn langa og Prosecco. Árið 1607 ánafnaði Simone Armani syni sínum Domenico landareign „ásamt trjám og vínvið.“ Lengst af voru vín Armani eingöngu notuð í vöruskiptum en árið 1889 hóf Albino Armani almenna sölu á vínum. Í dag framleiðir Albino Armani 39 mismunandi vín (skv. heimasíðunni), auk ólífuolíu og Grappa.
Vín dagsins er „einfalt“ Prosecco DOC, gert úr þrúgunni Glera (100%) sem koma frá svæði sem kallast Grave í Friuli-héraði. Friuli Grave DOC er sérstaklega skilgreint vínræktarsvæði innan Prosecco DOC en vín sem kennd eru við Friuli Grave DOC eru ekki freyðandi.
Albino Armani Prosecco hefur þægilegan ilm af perum, eplum, ferskjum, apríkósum og sítrónum. Í munni er vínið þurrt, freyðir vel, hefur góða sýru og létta fyllingu. Eftirbragðið heldur sér ágætlega og þar má greina peru, epli, ferskjur og sítrónubörk. 89 stig. Frábær kaup (2.490 kr). Hentar vel sem fordrykkur, með léttum fisk- og grænmetisréttum.
Notendur Vivino gefa þessu víni 3,8 stjörnur (6.994 umsagnir þegar þetta er skrifað). Wine Enthusiast gefur víninu 87 stig og Austurríska víntímaritið Falstaff gefur því 90 stig.
